Polaku, inspiruj się

W czasie eksplozji bezstylowości i architektury pseudo-górskiej, chcemy przypomnieć projekt współfinansowany przez Unię Europejską, zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczypospolita Polska 2007 – 2013 “Przekraczamy granice”. Główny efekt wymierny tego projektu to ogólnodostępna publikacja pt. “Typowa architektura Karkonoszy i Gór Izerskich”, której autorami są Czesi: Pavel Klimeš, Jiři Louda, Jana Majzrová. Czeska publikacja została wydana przez Správa Krknošského národního parku w 2010 roku. Dzięki tłumaczeniu, Polacy dostali kompendium, które w swym zamyśle ma nie tyle ewidencjonować przykłady tradycyjnej architektury Karkonoszy i Gór Izerskich, tylko ma stanowić inspirację dla projektantów, budowniczych i inwestorów, którzy są zainteresowani terenami górskimi w naszym regionie.

I o ile po stronie Republiki Czeskiej wyraźnie rzuca się w oczy dbałość o budynki zastane, gdzie rekonstrukcja domu przysłupowego nie należy do rzadkości, gdzie układ urbanistyczny miejscowości wciąż wynika z ukształtowania terenu, gdzie ze świeczką można szukać wielkoskalowej zabudowy tandetnych, obliczonych na szybki i ogromny spekulacyjny zysk, o tyle po naszej, polskiej stronie, panuje zupełny chaos. Albo inaczej, bałagan i bylejakość, za które odpowiadamy my sami: lobbowani politycy szczebla krajowego i lokalnego, obojętne samorządy lokalne, napastliwi i chciwi inwestorzy z sektora deweloperskiego, ale także my, zwykli obywatele, którzy mamy gdzieś klimat miejsca, krajobraz. Zapatrzeni w kolejne pięć złotych wieszamy obskurny bilbord, czy stawiamy kolejny dworek-potworek w kolorze pastelowym, albo wykańczamy elewację materiałem imitującym drewno (jak na tandetnym Platinum), bo “na lata mamy spokój”. Organy powołane do nadzoru działają, jak porażone prądem. Władze samorządu lokalnego rozkładają ręce, choć podnoszą je przy głosowaniu nad planami zagospodarowania przestrzennego, których zapisy możemy sami podziwiać choćby w przestrzeni Szklarskiej Poręby. Nadzór budowlany i konserwator zabytków reagują na wyraźny wniosek strony zgłaszającej wątpliwości, zwykle post factum. Niekompetencja, obojętność, niedofinansowanie, ogólny zwis wytworzył sytuację, która jest rajem dla ludzi, którzy niepowtarzalną przestrzeń Karkonoszy i Gór Izerskich rozgrywają dla swoich korzyści i krociowych zysków.

Architekcie, inwestorze, urzędniku, radna, radny, burmistrzu, posłanko, pośle, premierze, prezydencie – przejrzyj, poczytaj i rozejrzyj się wkoło. Tak, niestety to prawda, siedzisz na kupie.

Kliknij na okładkę, pobierzesz inspiracyjny podręcznik

2019