Red.: Zapraszamy do lektury czwartego fragmentu z powstającej książki o malarzach z “Młyna św. Łukasza” autorstwa Przemysława Wiatera.
“Franz Xawer von Jackowski (Franz von Jackovsky, Franciszek Jackowski) – (1885-1974), urodził się w zamożnej rodzinie ziemiańskiej w wielkopolskim Nadziejewie i już od dzieciństwa pragnął zostać malarzem, choć ojciec widział jego przyszłość jako posiadacza ziemskiego.
W latach 1906 – 1910 uczęszczał do wrocławskiej pracowni Carla E. Morgensterna. Mistrz nie mógł sobie poradzić z jego polskim nazwiskiem i przeinaczał je ciągle na Jasmatzki, gdyż kształcił wcześniej ucznia o podobnym nazwisku. Następnie F. Jackowski studiował zagadnienia perspektywy w Berlinie i sztuki piękne w Monachium. Przebywał również w Murnau w kolonii artystów grupującej malarzy zafascynowanych alpejskim krajobrazem. Podczas I wojny światowej został powołany do wojska. W podpoznańskim Jerzykowie 25 listopada 1917 r. poślubił Gabrielę Ludwikę baronową Mattencloit-Ubelli. Artysta osiadł w Szklarskiej Porębie w 1920 r., choć jak wspominał, w w.u 10 lat, kiedy odwiedził wuja w Jeleniej Górze: narodziła się moja miłość do Karkonoszy i pozostała przez całe życie. Młodzi małżonkowie zamieszkali przy ul. Turystycznej 22.
W 1922 r., F. Jackowski wraz z malarzami H. Oberländerem i A. Nickischem, odbył podróż artystyczną do Włoch, gdzie szczególnie upodobał sobie wyspę Capri. Przywiózł do Szklarskiej Poręby wiele szkiców i obrazów.
Malarze z kręgu „bractwa” przezywali go żartobliwie Franusch – “Franuś”, co przypominało o jego polskim pochodzeniu. F. Jackowski wraz z A. Nickischem wielokrotnie odwiedzał schronisko “Na Hali Szrenickiej”, by malować w plenerze. Prace, które artyści wystawiali na sprzedaż w samym schronisku, cieszyły się wśród turystów dużym powodzeniem. Jackowski był też czynnym fotografem, utrwalającym górskie pejzaże. W 1924 r. otrzymał wyróżnienie w konkursie fotograficznym, którego tematem były wędrówki po Karknoszach. Szklarską Porębę i Karkonosze opuścił wraz z żoną i suką Dinah oraz niewielkim dobytkiem dopiero w 1957 r. Osiedlił się następnie w podalpejskim Amtzell koło Wangen – miejscowości, w której doszło do próby reaktywowania dawnej kolonii artystów ze Szklarskiej Poręby.
Jackowski swą życiową przygodę ze sztuką zaczynał od malarstwa impresjonistycznego, stosując zestawienia pełnych, ciepłych barw. Początkowo malował temperą, szczególnie chętnie od czasów wyprawy do Włoch, z której przywiózł liczne studia pejzażowe mocno akcentujące kompozycję oraz jasny koloryt południa. O kolorze obrazów Jackowskiego H. Oberländer mawiał, że ma on na palecie tubę słońca [Strom 1965, s.3]. Od końca lat 20. artysta zwrócił się ku ekspresjonizmowi, a prócz krajobrazu malował kompozycje kwiatowe. W pracach z tego okresu malarz zachował tradycyjny układ kompozycji, zdecydowanie rozgraniczając poszczególne płaszczyzny. Zwykle nie stosował krańcowo ostrych kontrastów barwnych lecz na rozgraniczonych płaszczyznach obrazów i mocnych liniach kompozycji tworzył zestawienia jasnych, cieplejszych barw, przez co jego twórczość zyskała miano “zdrowego ekspresjonizmu” oraz „kolorystycznej fatamorgany”. Szczególnie popularne były pejzaże F. Jackowskiego przedstawiające Szrenicę czy Śnieżne Kotły.
Najczęściej podpisywał się “F. von Jackowski” lub “Fr. Jackowski”- w powojennym okresie twórczości do 1957 r….”
Przemysław Wiater
