2 C
Szklarska Poręba
sobota, 7 grudnia, 2024

Koncepcje dla MZGK

Do Redakcji nadszedł tekst radnego powiatowego Ryszarda Głodka. Może być ciekawym materiałem dla kierownictwa naszego zakładu komunalnego.

Kilka informacji na temat funkcjonowania zakładów gospodarki komunalnej w różnych formach prawnych. Może być przydatne, gdy nowy kierownik MZGK zdecyduje się na udzielenie wywiadu.

Gospodarka komunalna jest jednym z zadań samorządu mających na celu zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Samorządowe podmioty gospodarki komunalnej mogą działać w formie zakładów budżetowych, jednostek budżetowych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDOWEGO ZAKŁADU BUDŻETOWEGO.
Na mocy przepisów ustawy o finansach publicznych samorządowy zakład budżetowy stanowi jedną z jednostek organizacyjnych sektora finansów publicznych. Zakres zadań własnych samorządu możliwych do realizacji w powyższej formie stanowi katalog zamknięty. Gospodarka finansowa samorządowego zakładu budżetowego opiera się na rocznym planie finansowym, który stanowią przychody oraz koszty zakładu. W świetle obowiązujących przepisów Zakład wykonuje zadania odpłatnie, pokrywając, co do zasady, koszty swojej działalności z przychodów własnych. Ponadto źródłem finansowania działalności samorządowego zakładu budżetowego, mogą być również:
1. dotacje przedmiotowe;
2. dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3;
3. dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Dotacje przedmiotowe nie mogą przekroczyć 50% kosztów jego działalności. Wykonywanie zadań w formie samorządowego zakładu budżetowego znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie możliwa jest odpłatność za świadczone usługi, a przychody ze sprzedaży tych usług pokrywają lub powinny pokrywać koszty działalności. Forma prawna zakładu budżetowego nie sprzyja prowadzeniu przez niego działalności w sposób ekonomiczny i konkurencyjny wobec innych funkcjonujących na rynku podmiotów. Zakład charakteryzuje niski stopień samodzielności oraz szeroki zakres nadzoru. Z drugiej jednak strony, może wpływać to na skuteczność realizowania interesów wspólnoty samorządowej, przykładowo przy realizacji zadań w formie spółki komunalnej jej głównym celem jest przede wszystkim maksymalizacja zysku.

Zakres zadań możliwych do wykonywania poprzez samorządowy zakład budżetowy, określony w ustawie o finansach publicznych, jest katalogiem zamkniętym.

FORMY PROWADZENIA GOSPODARKI KOMUNALNEJ
Władze gminy stając zawsze przed decyzją o restrukturyzacji Zakładu mogą:
1) pozostawić zakład w takiej formie zakładu budżetowego;
2) utworzyć na bazie zakładu budżetowego jednostkę budżetową;
3) stworzyć na bazie zakładu budżetowego spółkę prawa handlowego;
4) przystąpić do już istniejącej spółki prawa handlowego.
Ostateczna decyzja odnośnie dalszej formy działalności należy do kierownictwa gminy.

JEDNOSTKA BUDŻETOWA
Przekształcenie Zakładu Budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji. Gminne zakłady budżetowe likwidowane są przez Radę Gminy na podstawie stosownej uchwały. Zgodnie z regulacjami ustawy o finansach publicznych organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu likwidowanego zakładu. Odnośnie należności i zobowiązań likwidowanego Zakładu przejmuje je organ, który podjął decyzję o likwidacji. Jednostka nie posiada osobowości prawnej, pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków.
Ze względu na brak osobowości prawnej oraz stałe uzależnienie od budżetu jednostki samorządu terytorialnego (zarówno pod względem wydatków bieżących jak i majątkowych), jednostka budżetowa posiada spore ograniczenia w zakresie swojej działalności.
Pracownicy jednostki budżetowej, są pracownikami samorządowymi w rozumieniu ustawy o pracownikach samorządowych, co wiąże się z odpowiedzialnością kierownika i pracowników za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Ponadto jednostka nie posiada samodzielności kadrowej, płacowej, finansowej (zawieranie umów we własnym imieniu i na własny rachunek), jak i inwestycyjnej, co w zakresie realizacji zadań gospodarki komunalnej jest szczególnie istotne.

SPÓŁKA KOMUNALNA
Zgodnie z ustawą o gospodarce komunalnej gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formie spółek prawa handlowego. Spółka komunalna może wykonywać zadania w sferze użyteczności publicznej jak i również poza nią. Zakres zadań związanych z użytecznością publiczną został określony w ustawie o samorządzie gminnym, poprzez wymienienie zadań własnych gminny. Powierzenie przez jednostkę samorządu terytorialnego zadań własnych komunalnej spółce prawa handlowego powołanej w celu wykonywania tych zadań nie stanowi udzielenia zamówienia publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy Pzp i nie wymaga stosowania procedur udzielania zamówień publicznych.
Przedmiotem działań spółki komunalnej mogą być prace które wykraczają poza strefę użyteczności publicznej. Z mocy art. 22 ust. 1 i 3 ustawy organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą, w drodze uchwały, zadecydować o likwidacji samorządowego zakładu budżetowego w celu zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez wniesienie na pokrycie kapitału spółki wkładu w postaci mienia samorządowego zakładu budżetowego pozostającego po likwidacji, natomiast czynności związane z likwidacją tegoż zakładu wykonuje organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego. Zmienia się jedynie forma organizacyjno-prawna, w jakiej zadania te są realizowane. Właścicielem obydwu tychże form prowadzenia gospodarki komunalnej pozostaje zaś ta sama jednostka samorządu terytorialnego. Przepisy traktują zatem likwidację samorządowego zakładu budżetowego i zawiązanie na bazie jego mienia spółki kapitałowej jako przekształcenie organizacyjnoprawne. Spółka powstała w wyniku przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością zakładu budżetowego. Zgodnie z ustawą o gospodarce komunalnej mienie zakładu budżetowego pozostałe po jego likwidacji stanowi wkład na pokrycie kapitału spółki. Forma gospodarowania powinna być dostosowana do możliwości spółki (zapewnienie możliwości wygenerowania zysku). W przypadku „przekształcenia” Zakładu Budżetowego w spółkę komunalną nie mają zastosowania regulacje art. 23¹ Kodeksu. Uwzględnienie przepisów wynikających z art. 23¹ Kodeksu Pracy nie będzie błędem, ale przychylnością w stronę pracowników.

Kapitałową spółkę komunalną do realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej może powołać jedna jednostka samorządu terytorialnego, kilka jednostek – takich samych oraz różnych szczebli oraz jednostka samorządu terytorialnego ze związkiem międzygminnym. Ustawa o gospodarce komunalnej nie zawiera w tym zakresie ograniczeń. Spółkę z o.o. do prowadzenia działalności komunalnej w sferze użyteczności publicznej, jednostka samorządu terytorialnego może utworzyć z podmiotami spoza sektora publicznego, tzn. z podmiotami prywatnymi. Jednostka samorządu terytorialnego może również przystąpić do już istniejącej spółki kapitałowej.

W Karpaczu od 2013 roku funkcjonuje Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej w formie spółki: http://www.mzgk-karpacz.pl/. Warto porozmawiać z szefem spółki wybranym w drodze konkursu.

  Ryszard Głodek

Poprzedni artykuł
Następny artykuł
- Reklama -

1 KOMENTARZ

  1. KSWiK działa jako spółka z o.o. i raczej mieszkańcy dobrze na tym nie wychodzą, bo jej celem jest uzyskanie jak najwyższego dochodu. Jeśli MZGK ma przede wszystkim zaspokajać potrzeby wspólnoty, to moim zdaniem wystarczy, gdy będzie przynosić minimalny przychód, niezbędny do sprawnego funkcjonowania. Zwykle zysk publicznego przedsiębiorstwa pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z kieszeni mieszkańców. A jeśli jestem w błędzie proszę o informację.

Skomentuj artykuł

Napisz swój komentarz!
Wpisz tutaj swoje imię

Ostatnie publikacje